Narodni muzej Pančevo – MAGISTRAT KAO SUDBINA

Na dolasku u grad na Tamišu, prva zgrada s kojom ćete poželeti da se upoznate, jeste ona u kojoj je smešten gradski Muzej. Razlozi itekako postoje

Da li ste znali da Bela Crkva ima muzej od 1877. godine? Sticajem okolnosti svest o istorijskim artefaktima, tu na obali Nere brzo je zaživela. Grad tako moćne istorije kakvo je Pančevo, nije toliko žurio. Doduše, u domaćim okvirima i njegov muzej osnovan je davno, ali ipak “tek” 1923. godine. S obzirom na činjenicu da se istorija u prvom redu oslanja na proverene, egzaktne podatke, i mi ćemo poći tim tragom. Dakle, Narodni muzej Pančevo diči se odeljenjima za arheologiju, istoriju, etnologiju, istoriju umetnosti, fotografskom i preparatskom laboratorijom. Osnovao ga je pre tačno 100 godina doktor Branislav Jankulov, iz privatnih zbirki. Počeo je smešten u samo jednu prostoriju Magistrata. Kako su zbirke rasle, Muzej se selio u potrazi za pogodnijim prostorom. Konačno, od 1965. nalazi se ponovo u samom centru grada, na Trgu kralja Petra Prvog. Magistrat je pokazalo se, njegova sudbina.

Najveće vrednosti koje se čuvaju u muzeju su slika Paje Jovanovića „Seoba Srba“, slika Konstantina Danila „Arhimandrit Kengelac“, zbirka slika Uroša Predića, zastava Srpskog Vojvodstva iz 1848. godine, keramički predmeti stari 7.000 godina iz perioda Starčevačke kulture i unikatna veš-mašina iz 19. veka. Arheološka zbirka sadrži predmete iz perioda od mlađeg kamenog doba do poznog srednjeg veka i vremena turske dominacije. Istorijska i etnološka postavka potiče iz perioda 18-19. veka. U salonu za namenske izložbe, pohranjeni legati Olge Smederevac, Zorana Petrovića SlavkaPavva, te spomen-zbirka Stojana Trumića.

Naravno, u čitavoj priči o Narodnom muzeju Pančevo, posebno mesto pripada samoj zgradi. Sagrađena je 1838. godine, za vreme Habzburške monarhije, kada je Pančevo, pored Temišvara, bilo značajno uporište banatske vojne granice čija je uloga bila odbrana od Osmanskog carstva. Pre nego što je podignuta Zgrada Magistrata, gradska kuća se se nalazila u kući porodice Vreta, na glavnom trgu, odnosno na istom mestu gde je današnja zgrada Muzeja. Ova i još tri susedne kuće su otkupljene i načinjen je projekat koji je izradio graničarski građevinski direktor major Hajman. Kamen temeljac je postavljen 15. septembra 1833, a izgradnja je trajala pet godina. Prema podacima iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Pančevu, do 1965. godine u ovoj zgradi nalazila se opštinska uprava, uključujući i zatvorske prostorije koje je i danas moguće posetiti, a po preseljenju opštine u Magistratu su do 1982. bili gradski muzej, biblioteka i arhiv. Nakon 1982. u zgradi Magistrata ostaje samo Narodni muzej Pančevo.