Starčevo – PAMTE OD NEOLITA
Pored Starčeva se nalazi arheološki lokalitet, po kojem je čitava kultura dobila naziv “Starčevačka”. Podizanje naselja kakvog ga danas znamo, bilo je pod rukovodstvom graničarske vojne vlasti. A opet, ovde je sve spremno za budućnost koja tek počinje
Taman smo se namerili da pišemo o selu Starčevu, kada smo naišli na jedno zanimljivo objašnjenje. S obzirom na činjenicu da smo ga sreli upravo u “Starčevačkim novinama” valja mu verovati. Stvar deluje vrlo razložnom. Naime na osnovu važeće klasifikacije, u Republici Srbiji postoje naselja gradskog i seoskog karaktera. Svako naselje u kome je udeo poljoprivrednog stanovništva manji od 30 odsto, čini ga – naseljem gradskog karaktera. Tamo gde je udeo poljoprivrednog stanovništva veći od 30 odsto, govorimo o selu. A konkretno u Starčevu, još na popisu 1981. godine, poljoprivredom se bavilo manje od trećine meštana, te je upisano kao naselje “gradskog karaktera”. Tome je naravno, najviše doprinela snažna industrijalizacija u ovom regionu. Doduše, urbanizacija mesta u onom karakterističnom, lako vidljivom smislu, počela je relativno nedavno, od kada Starčevo i infrastrukturno i vizuelno dobija nove obrise.
Zapravo, jedna stvar je gotovo neverovatna… Starčevo je naselje koje svoj život provodi u amplitudama između daleke prošlosti i budućnosti. Upravo smo nešto rekli o budućnosti koja se Starčevu uveliko osmehuje. A sa druge strane, znana nam je okolnost koja je ovo naselje odavno uvela u istrorijske udžbenike širom sveta. Dakako, o Starčevačkoj kulturi je reč.
Starčevačka kultura je nastala je na mestima gde je ranije postojala kultura Lepenskog Vira. Donela je početke stalnog naseljavanja stanovništva i poljoprivrede. Gajenje pšenice i uzgajanja stoke. Prva iskopavanja na lokalitetu Starčevo, koji se nalazi na levoj obali Dunava, rađena su 1939. godine, a nastavljena pedesetih godina. Nađene su grube keramičke posude, ali i keramika oslikana sa geometrijskim ornamentima, kao i antropomorfne figurine rađene od pečene zemlje. Pronađena su i oruđa od kamena i kostiju. Datiranje nalaza nije sasvim pouzdano, ali se uzima da pokrivaju period petog milenijuma pre nove ere.
Najverovatnije je da su naselje u sadašnjem obliku osnovali doseljenici iz Srbije, koji su ovde stizaliod seobe pod Arsenijem Čarnojevićem. Smatra se da je nastalo između 1690. i 1716. godine. Nakon oslobađanja od Turaka dolazi do novog naseljavanja. Starčevo je od 1764. godine pravoslavna parohija u Pančevačkom protoprezviratu. Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto pripada Pančevačkom distriktu. Sudbinu naselja obeležilo je kasnije osnivanje Banatske vojne granice. Naselje ima militarski karakter. Prolazile su godine… Posle Drugog svetskog rata i odlaska Nemaca, došlo je do nove kolonizacije, u okviru koje su mahom pristigli ljudi iz krajeva koji su se nekada zvali „užom Srbijom“. A onda postepeno, dolazi do onoga o čemu smo već govorili. Neposredna blizina Pančeva, snažan razvoj industrije, menjaju socijalnu strukturu meštana.
Ono što je možda i najvažnije, jeste da se u Starčevo doseljava i dalje. Posla ima, mesto je komunalno izvanredno opremljeno, a Beograd i naročito Pančevo, nalaze se na dohvat ruke. Stoga ne čudi da se u poslednje vreme cene stambenih objekata u Starčevu na tržištu izjednačavaju sa onima u većim gradovima.
Krenulo se od neolita. A opet, za Starčevo – budućnost je tek počela.
Tekst: Nada Jokičić
Foto: Edin Hodžić
